Ξεφεύγοντας λίγο... μια οικογενειακή εκδρομή στο Μενοίκιο όρος

Στο δάσος οξιάς του Μενοίκιου όρους

8.8.2010

Από τη Θεσσαλονίκη φύγαμε κατά τις 7.45 το πρωί. Περάσαμε τις Σέρρες -στας Σέρρας, όπως έλεγαν οι παλιότεροι, που ήταν φαντάροι στην περιοχή- και συνεχίσαμε προς Άνω Βροντού – Κάτω Βροντού. Εφτά χιλιόμετρα πριν την Κάτω Βροντού η Αύρα μας οδήγησε σε χωματόδρομο και συνεχίσαμε περίπου τρία χιλιόμετρα σε δασικό δρόμο. Αυτή είναι η περιοχή «του πεδίου», για σήμερα, για τη μελέτη της χλωρίδας του δάσους της οξιάς.

Είναι μια πανέμορφη περιοχή με πλούσιο δάσος οξιάς, ψηλά δέντρα και πολλά μικρά. Πού και πού συναντάς πεύκα, βελανιδιές, λεύκες και φρουξυλιές. Ανάμεσα στις οξιές έχει αρκετά ανοίγματα, χωράφια αμμουδερά, που καλλιεργείται η πατάτα. Φαίνεται είναι ιδανικός τόπος για πατάτες. Αμμούδα και δροσιά κι ένα ιδανικό υψόμετρο.

Πλούσια γενικά βλάστηση με όλα τα είδη της ελληνικής χλωρίδας. Σίγουρα θα έχει και αρκετά ενδημικά και σπάνια, αν το ψάξει κανείς. Πολλά λουλούδια, αν και έχει αρχίσει η εποχή της καρποφορίας. Αυτά που ξέρω μόνο να ονοματίσω, δυστυχώς, είναι ο βάτος, η φτέρη, η τσουκνίδα, η αγριοφράουλα, η αγριοτριανταφυλλιά. Άγνωστα ονόματα τα υπόλοιπα, αν και πολλά από αυτά λέω πως τα έχω ξανασυναντήσει. Πανέμορφα φυτά, απόλυτη αρμονία, με ποικιλία χρωμάτων και των σχημάτων των φύλλων τους. Όσο πιο πολύ τα παρατηρείς, τόσο ανακαλύπτεις το «θησαυρό» που κρύβεται. Έχω βγάλει τόσες και τόσες φωτογραφίες στη φύση, αλλά νομίζω ποτέ δεν μπορώ να πω «όχι άλλο πια». Που σημαίνει, η φύση είναι ανεπανάληπτη.

Διαβάζουμε ότι το Μενοίκιο χαρακτηρίζεται από έντονο ανάγλυφο, ποικιλομορφία και υψηλή αισθητική τοπίων, χαραδρώσεις και ορθοπλαγιές, αλπικές εκτάσεις και έχει ιδιαίτερα γεωμορφολογικά γνωρίσματα. Και επίσης ότι η πλούσια πανίδα και χλωρίδα το κατατάσσουν στις πιο σημαντικές ορεινές περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας.

Για την Αύρα είναι η πολλοστή φορά -η ένατη; μας είπε- που ανεβαίνει στο βουνό στα πλαίσια της εργασίας της για την οξιά του Μενοίκιου. Την πρώτη φορά, διερευνητικά, ανεβήκαμε μαζί -με τη Βάσω- από τη μεριά της Μικρόπολης της Δράμας. Τώρα είμαστε από την άλλη πλευρά του βουνού, τη δυτική. Βλέπω ότι έχει πάρει αρκετά δείγματα – επιφάνειες μέχρι τώρα. Σήμερα ξεκίνησε με την 50ή επιφάνεια. Κάθε επιφάνεια, με τις συντεταγμένες της καταγραμμένες με το GPS, έκτασης περίπου 300-400 τμ, πρέπει να διαθέτει μια ομοιογένεια: όχι έντονο ανάγλυφο, με αρκετά μεγάλα δέντρα και μικρά.

Σημειώνει σε δέντρο με σπρέι τον αριθμό της θέσης και οριοθετεί περίπου την έκταση. Συλλέγει φυτά και φύλλα οξιάς από την περιοχή, τα σημειώνει, όπως σημειώνει και τις συντεταγμένες από το σημείο που τα πήρε. Εμένα με φωνάζει στο τέλος να πάρουμε μαζί τα φύλλα από τα δέντρα. Τα βάζει σε σακουλάκια και μετά στο ψυγείο για να διατηρηθούν.

Πολλά και ενοχλητικά τα έντομα αυτή την εποχή. Μυγάκια, κουνούπια, ζουζούνια διάφορα, μέχρι και νταβάνια. Όλα στη μούρη μας. Ελάχιστα πουλιά. Ακούγεται πού και πού κανένας δρυοκολάπτης, εμφανίστηκε και μια κίσσα. Αλλάζει ελαφρώς η φωνή της από τη δική μας στη Στερεά. Πιο βραχνιασμένη μου ακούγεται. Πώς να δεις όμως μέσα στο πυκνό δάσος περισσότερα πουλιά. Για λίγο εμφανίστηκαν και ορισμένα πετροχελίδονα, τα αυγουστιάτικα. Σκέφτομαι ότι η παρουσία τόσων εντόμων μπορεί να οφείλεται και στην απουσία των πουλιών, τα οποία τρέφονται με τα έντομα

Η Αύρα κάνει πάνω από ώρα σε κάθε επιφάνεια για μελέτη. «Τί κάνει τώρα;» λέει η Βάσω. «Τόσο ενδιαφέρον έχει;» Βιάζεται να φύγει... Το κακό είναι ότι η Αύρα θέλει να βρει ιδανικές περιοχές. Να έχουν ενδιαφέρον από την άποψη της χλωρίδας, να έχει σχετικά καθαρό ανάγλυφο, να μην περνάει μονοπάτι, να μην έχει μεγάλα «ανοίγματα» ήλιου.

Το Πάσχα που ήταν στη Λαμία, επέμεινε να πάμε να δει από κοντά το δάσος της Γραμμένης Οξιάς, στη Δυτική Φθιώτιδα. Πήγαμε οι δυο μας. Περπατήσαμε αρκετά μέσα στο δάσος, αν και είχε ακόμα χιόνι και φυσικά δεν είχε «ανοίξει» ακόμα. Ήταν στη χειμερία νάρκη του. Το δάσος αυτό θεωρείται ότι είναι το νοτιότερο δάσος οξιάς της Ευρώπης. Για μας είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Το επισκεπτόμαστε τουλάχιστον μια φορά το χρόνο.

«Αυτή είναι μια ωραία επιφάνεια!» λέει κάποια στιγμή στην 53η επιφάνεια, την τέταρτη για σήμερα. «Δεν τη διαπερνάει ο ήλιος και έχει αρκετά χαρακτηριστικά είδη». Α, λέω από μέσα μου, τέλεια, να νοιώθει ότι κάνει καλά αυτό που θέλει να κάνει.

Με πήρε ο ύπνος περιμένοντάς την. Ξάπλωσα στη χλωρασιά, ανάμεσα στα λουλούδια και στα λίγα ξερά φύλλα. Ο ύπνος στο δάσος είναι πάντα ευχάριστος. Το έκανα μικρός στο χωριό. Το δικό μας δάσος ήταν κυρίως δάσος βελανιδιάς. Πιο ζεστό και άγονο το έδαφος. Στον καλοκαιρινό ύπνο, μας νανούριζαν τα τζιτζίκια με το μονότονο τραγούδι τους. Εδώ δεν ακούγεται τίποτα. Μια απόλυτη ησυχία.

‘Αντε Αύρα, κάναμε πέντε επιφάνειες σήμερα. Αύριο τα περισσότερα στην άλλη πλευρά. Μην μας πιάσει και η βροχή κι έχουμε χωματόδρομο, που δεν τον ξέρουμε... Πείνασε και η μαμά… Δηλώνω ότι αν μου δινόταν η ευκαιρία να αρχίσω ξανά σπουδές και εργασίες επιστημονικές, προφανώς και η εργασία στο δάσος θα ήταν στις προτεραιότητές μου. Ποιος δεν θα το ήθελε…